Pijn aan de vulva (vulvodynie)
Wat is vulvodynie?
Vulvodynie betekent dat de vulva pijn doet als deze wordt aangeraakt en/of gepenetreerd. De vulva vormt de ingang van de vagina en bestaat onder andere uit 2 binnenste en buitenste schaamlippen en de clitoris.
Wat zijn de klachten van vulvodynie?
De pijnklachten aan de vulva bij vulvodynie worden vaak omschreven als irriterend, brandend, maar ook als schraal, jeukend, drukkend, scherp, stekend en/of prikkend.
De belangrijkste klacht is dat het vrijen pijn doet: als de penis de vagina binnengaat, doet dit pijn aan de vulva. Soms is het toelaten van de penis helemaal niet (meer) mogelijk omdat het te pijnlijk is. Sommige vrouwen geven aan dat als penetratie ondanks de pijn toch wordt doorgezet, de pijn soms tijdens het vrijen wat afneemt, maar erna (weer) voelbaar wordt, zogeheten napijn. Ondanks pijn bij gemeenschap gaan vrouwen met vulvodynie er soms toch mee door totdat het uiteindelijk echt niet meer kan, omdat:
- de huid van de vulva overgevoelig is geworden
- de bekkenbodemspieren overmatig aangespannen zijn
- de zin en opwinding afgenomen zijn. De voortdurende gedachte om pijn te vermijden, maakt dat de vrouw zich minder makkelijk ontspant en zich minder makkelijk kan overgeven aan seksuele prikkels. Uit angst de partner (weer) te moeten teleurstellen, vermijden vrouwen met vulvodynie op den duur soms elke vorm van aanraken, zoals knuffelen, zoenen, of samen bloot zijn
Wat is de oorzaak van PVD?
Er zijn veel oorzaken onderzocht, maar er is tot nu toe geen duidelijke lichamelijke oorzaak. Soms is er een duidelijk beginmoment, zoals een vaginale schimmelinfectie. Maar bij de meeste vrouwen genezen schimmelinfecties zonder problemen.
Hoe wordt de diagnose PVD gesteld?
Een arts met ervaring kan de diagnose vulvodynie stellen bij het gynaecologisch onderzoek:
- er zijn meestal geen duidelijk zichtbare afwijkingen in de vulva, maar wel pijnlijke plekjes die bij aanraken met een wattenstokje de kenmerkende scherpe branderige pijn geven
- de bekkenbodemspieren kunnen veel te aangespannen zijn
Wat is de behandeling van vulvodynie?
De vrouw en haar partner krijgen een aantal tips om de pijn van de vulva en de overspannenheid van de bekkenbodem aan te pakken. Dat betekent meestal een tijdelijk pijn- en dus penetratieverbod. Als de vrouw met een vette zalf de vulva met haar eigen vingers weer kan binnengaan zonder pijn, kan zij haar partner ook laten deelnemen in dit proces. Een seksuoloog kan helpen om dit proces te begeleiden. In het register van de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie (NVVS) kun je een seksuoloog vinden (https://www.nvvs.info/clienten/zoek-een-seksuoloog).
Als de vrouw moeite heeft om de bekkenbodemspieren te ontspannen of als er drukpijnlijke plekjes blijven bestaan in de bekkenbodemspieren, kan een bekkenfysiotherapeut helpen. In het register van de Nederlandse Vereniging voor Bekkenfysiotherapie (NVFB) kun je een bekkenfysiotherapeut vinden (https://nvfb.kngf.nl/Consumenten).
Een operatie, waarbij een deel van de huid van de vagina-ingang door de gynaecoloog wordt verwijderd, gebeurt in Nederland nog maar uiterst zelden. Sinds september 2018 is er een nieuwe richtlijn Vulvodynie (https://www.nvog.nl/kwaliteitsdocumenten/richtlijnen/
psychosomatiek/).
Verantwoording
Deze tekst is met toestemming overgenomen van de Nederlandse Vereniging voor VulvaPathologie (NVvVP, https://vulvapoli.nl/).
Deze tekst voldoet aan de richtlijn Diagnose vulvodynie.
Publicatiejaar: 2019