Ik ga hormonen gebruiken tegen opvliegers

In het kort

• Na 2 tot 3 weken kun je merken dat de hormonen beginnen te helpen.
• Vanaf 3 maanden kun je veel minder opvliegers verwachten. 
• Hormonen geven iets meer kans op sommige ziektes als je ze lang gebruikt. Zoals trombose.
• Je kunt jouw risico kleiner maken door gezonder te leven.
• Je gaat 1 keer per jaar naar je huisarts of gynaecoloog voor controle van je medicijnen en klachten. 

Welke hormonen kun je kiezen bij opvliegers?

Je kunt kiezen tussen:

• pillen waar de 2 hormonen allebei in zitten: estradiol met dydrogesteron.
  Dydrogesteron is een progestageen.
• estradiol in pillen ( estradiol om in te nemen ) of in pleisters, een spray of een gel ( estradiol op de huid ).
  Daarbij krijg je ook:
  • een aparte pil met een progestageen
  • of een hormoonspiraal
    Je krijgt dan elke 3 jaar een nieuw hormoonspiraal.
    Het hormoonspiraal geeft een progestageen af.

Is je baarmoeder weggehaald? Dan krijg je alleen een middel met estradiol.
Heb je endometriose en is je baarmoeder weggehaald? Dan krijg je pillen waar de 2 hormonen inzitten.

Hoe gebruik je hormonen in de overgang?

Als je pillen gaat gebruiken

Als je nog ongesteld bent:

• Je slikt eerst 2 weken pillen met alleen estradiol.
• Daarna slik je 2 weken pillen met estradiol en een progestageen. Die pil heeft meestal een andere kleur.
  De 2 soorten pillen zitten in dezelfde strip.
  Je neemt elke dag 1 pil. Je hebt geen stopweek.

Als je langer dan 1 jaar niet meer ongesteld bent:

• Je krijgt pillen met estradiol en een progestageen. Alle pillen hebben dezelfde kleur.
  Je neemt elke dag 1 pil. Je hebt geen stopweek.

Als je pleisters met estradiol gaat gebruiken

Je plakt 2 keer per week een pleister op je lichaam:

• Plak de pleister als het kan op je bil. Op je buik of rug kan ook.
  Kies een stuk huid zonder wondjes of bultjes.
  Plak de pleister niet op je borst. Het hormoon uit de pleister kan daar niet goed de huid in.
• Zorg dat je huid waarop je de pleister gaat plakken schoon en droog is.
  Smeer geen crème op die plek. Daardoor blijft de pleister minder goed zitten.
• Doe de pleister steeds op een andere plek. Laat een stuk huid minstens 2 weken rusten voor je er weer een pleister opdoet.

Je kunt gewoon in bad en onder de douche.

Zorg ervoor dat de pleister niet in de zon komt. Zonlicht kan ervoor zorgen dat de pleister niet meer werkt.

Als je een gel of spray met estradiol gaat gebruiken: 

• Die spuit of smeer je elke dag aan de binnenkant van je arm of bovenbeen. Zorg dat die plek schoon en droog is.
• Laat de gel of spray op je huid goed drogen. Na 1 uur is de gel of spray opgedroogd.
  Ga dan pas in bad of onder de douche. 
• Raak de plek niet aan voordat hij droog is.
  Gebeurt dat wel? Raakt iemand anders de plek aan, bijvoorbeeld met een hand? Was dan die hand af met water en zeep.

Welke bijwerkingen kun je krijgen als je hormonen gebruikt tegen opvliegers?

Bijwerkingen van pillen met 2 hormonen erin:

• In de eerste maanden houdt je lichaam soms meer vocht vast. Je kunt daardoor:
  • gevoelige borsten hebben
  • hoofdpijn hebben
  • misselijk zijn
• Er kan (weer) bloed uit je vagina komen, als je het niet verwacht.
  Dit verschilt per persoon en per soort pil.

Deze bijwerkingen kun je ook hebben als je een pleister, een gel of een spray gebruikt.
Verder kun je door een middel op de huid jeuk krijgen. Of een rode, gevoelige huid.

Wanneer merk je dat de hormonen helpen?

Na 2 tot 3 weken kun je merken dat de hormonen beginnen te helpen.

Vanaf 3 maanden werken ze het best. Je kunt dan merken dat je veel minder opvliegers hebt.

Bijvoorbeeld: vrouwen die 10 opvliegers per dag hadden, kunnen er dan maar ongeveer 2 per dag hebben.

Hoe let je op de risico’s van hormonen in de overgang?

Hormonen gebruiken in de overgang geven iets meer kans op deze ziektes: trombose, hartaanval, beroerte, borstkanker en baarmoederkanker.
De risico’s worden iets groter door het ouder worden. En als je de hormonen lange tijd gebruikt.

Maar de risico’s zijn veel kleiner dan vroeger. Er zitten nu minder hormonen in de medicijnen en ze zijn veiliger. De risico’s zijn daardoor bijvoorbeeld veel kleiner dan wanneer je de pil slikt in de overgang.

Hoe groot jouw risico op deze ziektes precies is, hangt vooral af van hoe gezond je leeft.
Je kunt je risico op deze ziektes zelf kleiner maken:

• door gezond te eten
• door geen of weinig alcohol te drinken
• door veel te bewegen
• door af te vallen als je te zwaar bent

Let ook op of je dingen merkt aan je lichaam:

• Trombose:
  • Lees wat je merkt bij een trombosebeen.
  • Lees wat je merkt bij een longembolie.
• Hartaanval: Lees wat je merkt bij een hartaanval.
• Beroerte: Lees wat je merkt bij een beroerte.
• Borstkanker:
  • Maak in de overgang direct een afspraak bij je huisarts bij elke verandering van je borsten die je voelt of ziet.
  • Je kunt zonder klachten ook borstfoto’s laten maken als je 50 jaar of ouder bent.
• Weer bloed uit je vagina meer dan 1 jaar na je laatste ongesteldheid: dit kan baarmoederkanker zijn.

Controles bij hormonen in de overgang

Je hebt na 3 maanden een controle bij je huisarts of gynaecoloog. Je bespreekt hoe het gaat.

Bloed uit je vagina

Was je nog ongesteld op het moment van starten? Dan kun je nog steeds ongesteld worden.
Ben je al meer dan een jaar niet ongesteld? Dan kun je de eerste 3 maanden weer bloed uit je vagina krijgen. Duurt dit langer dan 3 maanden? Dan stuurt de huisarts je naar de gynaecoloog.

1 keer per jaar controle

Als de hormonen goed helpen, dan kun je 1 keer per jaar op controle komen.
Je bespreekt dan met de arts:

• hoe het gaat met de opvliegers
• of er iets veranderd is in je risico op trombose, borstkanker en ziektes van hart en bloedvaten
• of je wil doorgaan met de hormonen of wil stoppen

Wanneer stoppen met hormonen

Je kunt elk moment stoppen met de behandeling. Bespreek dit met je arts.
Zorg dat je niet vaak stopt en weer start met de behandeling. Dit is misschien niet goed voor je lichaam.
Je kunt in 1 keer stoppen. Afbouwen (steeds iets minder nemen) is niet nodig.
Gebruik de hormonen liever niet langer dan 5 jaar. Want hoe langer je sommige hormonen gebruikt, hoe groter de kans op sommige ziektes.

Gezond blijven

Je huisarts berekent elk jaar wat jouw risico is op ziekten van hart en bloedvaten.
Je bekijkt samen wat je wilt doen om je risico kleiner te maken. Dit is vooral belangrijk:

• als je overgewicht hebt
• als mensen in jouw familie hoge bloeddruk of te hoog cholesterol hebben
• als je vroeger in een zwangerschap problemen hebt gehad, zoals een hoge bloeddruk, zwangerschaps-vergiftiging of een te hoge bloedsuiker
• als je migraine hebt

Wanneer bellen als je hormonen gebruikt in de overgang?

Maak een afspraak met de arts die jou behandelt (je huisarts of gynaecoloog) bij 1 van deze klachten:

• als je klachten erger worden
• als je last hebt van de bijwerkingen van hormonen
• als je een verandering van je borst voelt of ziet
• als je na 3 maanden hormonen gebruiken nog last hebt van bloed uit je vagina
• als je een dik onderbeen hebt of een andere klacht van trombose 
• als je langer dan een jaar niet ongesteld was en er weer bloed uit je vagina komt

Meer informatie over de overgang

Contact met vrouwen die ook in de overgang zijn: Stichting Vuurvrouw.

De vereniging van gynaecologen (NVOG) heeft 3 films over de overgang. 

We hebben deze tekst gemaakt met:

• de richtlijn voor huisartsen over de overgang
• de richtlijn voor gynaecologen over de overgang