Wanneer beval ik met een keizersnede?

Wat is een keizersnede?

Een keizersnede wordt ook wel sectio caesarea genoemd. Dit is een operatie waarbij de baby via een snee in de buik geboren wordt.
De gynaecoloog maakt een snee in je buik en baarmoeder en haalt de baby daardoor naar buiten. De baby wordt meestal binnen 5 minuten na het begin van de operatie geboren.
De hele operatie duurt ongeveer 30-45 minuten. Na de keizersnede blijf je zo’n 2 tot 3 dagen in het ziekenhuis.

Wanneer beval ik met een keizersnede?

Een keizersnede is nodig als een vaginale bevalling niet kan of gevaarlijk is voor jou of je baby.

• Is dit tijdens jouw zwangerschap al duidelijk? je weet dan dat je een geplande keizersnede krijgt.
• Wordt dit tijdens jouw bevalling duidelijk? Je krijgt dan een ongeplande keizersnede.

Ongeveer 17 van de 100 vrouwen bevallen in Nederland met een keizersnede. Bij de helft is dat gepland, bij de andere helft ongepland.

Wanneer is een geplande keizersnede nodig?

Er zijn situaties waarin een vaginale bevalling niet mogelijk of gevaarlijk is voor de moeder of het kind. Bijvoorbeeld:

• als de baby dwars ligt
• als de placenta (moederkoek) voor de uitgang van de baarmoeder ligt

In deze situaties is een keizersnede de enige mogelijkheid.

Er zijn ook situaties waarin je samen met de gynaecoloog besluit dat een keizersnede beter is voor jou. Vaginaal bevallen heeft dan meer nadelen dan een keizersnede. Bijvoorbeeld:

• als je een groter risico hebt om incontinent voor ontlasting te worden door het uitscheuren van de vagina bij een vaginale bevalling. Dit kan het geval zijn als je operaties of ontstekingen dichtbij de anus had of nog hebt
• als er kans is bij een vaginale bevalling dat jou baby zal beschadigen, bijvoorbeeld door een bepaalde afwijking bij de baby

Wanneer kan ik zelf beslissen over een keizersnede of een vaginale bevalling?

Soms is minder duidelijk wat het beste is: een vaginale bevalling of een keizersnede.
Bijvoorbeeld in deze gevallen:

• Jouw baby ligt in een stuitligging.
• Je hebt eerder een keizersnede gehad.

Je bespreekt met de gynaecoloog welke voor- en nadelen er zijn in jouw persoonlijke situatie. Je beslist zelf. De gynaecoloog helpt je hierbij. Hierbij kun je ook de Keuzehulp Bevallen na een eerdere keizersnede gebruiken.

Zorgen over een vaginale bevalling

Denk je dat je beter met een keizersnede kunt bevallen? Bijvoorbeeld omdat je bang bent voor een vaginale bevalling of omdat je vervelende ervaringen hebt?
Bespreek jouw zorgen en ervaringen met jouw verloskundige of gynaecoloog. Doe dat het liefst aan het begin van jouw zwangerschap. Zij verdiepen zich in jouw situatie.
Een vaginale bevalling is medisch gezien het veiligst voor jou en jouw baby (als er geen medische reden is voor een keizersnede). Daarom bespreekt de verloskundige of gynaecoloog of er andere oplossingen zijn die jou vertrouwen geven. Bijvoorbeeld:

• Een behandeling voor jouw angst, zoals gesprekken met een psycholoog of EMDR.
• Afspraken over pijnstilling, zoals een ruggenprik direct bij het begin van de bevalling.
• Iemand die continu bij jou blijft tijdens de bevalling, zoals een doela.

Is er voor jou geen goede oplossing? Soms kom je met de gynaecoloog tot de conclusie dat een keizersnede voor jou het beste is.

Wanneer is een keizersnede nodig tijdens een vaginale bevalling?

Zo’n 10 tot 15 van de 100 vrouwen die voor de eerste keer vaginaal gaan bevallen, krijgen een keizersnede.
Op verschillende momenten tijdens de bevalling kan blijken dat een keizersnede nodig is:

Tijdens de ontsluiting

• De gynaecoloog schat in dat er kans is dat de baby zuurstoftekort krijgt.
• De ontsluiting gaat niet verder. Ontsluiting krijgen betekent dat de baarmoedermond open gaat. De ontsluiting moet 10 centimeter worden om de baby erdoor te kunnen laten. Bij een eerste bevalling is vaak meer tijd nodig dan bij een volgende bevalling om zoveel ontsluiting te krijgen.
  • Gaat de ontsluiting niet verder? Dan kun je ervoor kiezen om medicijnen te nemen om de weeën sterker te maken. Zo nodig krijg je pijnstilling.
  • Gaat de ontsluiting ondanks goede weeën nog steeds niet verder? Dan is een keizersnede beter.

Tijdens het persen

• Zijn de weeën sterk genoeg, maar komt het hoofd niet dieper?
• Of gaat de conditie van de baby achteruit?

Dan kan de gynaecoloog een vacuümpomp gebruiken om de baby geboren te laten worden.
Ligt het hoofd niet diep genoeg? Dan is een keizersnede beter.

Wat zijn de risico’s van een keizersnede?

Bij een keizersnede of een vaginale bevalling komen ernstige problemen (complicaties) weinig voor.
Voor de moeder geeft een keizersnede wat extra risico in vergelijking met een vaginale bevalling. Als er geen medische reden is voor een keizersnede, is een vaginale bevalling dus iets veiliger voor de moeder.
Voor de baby is een keizersnede niet beter of slechter dan een gewone bevalling.
Voor de baby zijn er bij een geplande keizersnede wel vaker tijdelijke ademhalingsproblemen.
Bij een vaginale bevalling komt wat vaker een moeilijke geboorte van de schouders voor.
Deze problemen komen gelukkig weinig voor.

Risico’s voor de baby

• Problemen met ademhalen bij een geplande keizersnede.
  Bij een geplande keizersnede heeft een baby meer vocht in de longen. De ademhaling kan hierdoor moeilijker op gang komen. Soms heeft de baby beademing nodig. Zo nodig blijft de baby enkele dagen aan de monitor. Soms is een opname op een intensive care nodig.
  Hoe verder de zwangerschap is, hoe kleiner de kans hierop is. Daarom wordt een geplande keizersnede zo mogelijk na 39 weken zwangerschapsduur gedaan.

Risico’s voor de moeder

• Bloedingen.
  Bij een keizersnede verlies je meestal meer bloed dan bij een vaginale bevalling. Daarom krijg je vaak een medicijn om de baarmoeder goed te laten samentrekken. Door bloedverlies kun je bloedarmoede krijgen. Soms is een bloedtransfusie nodig.
• Nabloeding.
  Na de operatie kan een bloeding in de buik of vaginaal ontstaan. Dit komt soms voor.
• Trombose.
  Bij trombose sluit een bloedstolsel een bloedvat af. Je kunt trombose krijgen in een been of in de longen (longembolie). Trombose in de longen kan gevaarlijk zijn.
  Je krijgt de eerste dagen injecties met bloedverdunners. Hierdoor is de kans op trombose kleiner.
• Wondinfectie.
  Bij sommige vrouwen gaat de wond ontsteken. Het kan een paar weken duren voordat de ontsteking over is. Om de kans op wondinfectie kleiner te maken, krijg je tijdens de keizersnede antibiotica.
• Schade aan darmen en urinewegen.Dit komt soms voor, maar is erg zeldzaam.
• Problemen bij een volgende bevalling.
  • Bij een volgende zwangerschap is er bij een vaginale bevalling een grotere kans op scheuren van het keizersnedelitteken. Dit komt bij ongeveer 8 van de 1.000 vrouwen voor.
  • Na een of meerdere keizersnedes is de kans groter dat de placenta (moederkoek) voor de uitgang ligt of ingroeit in het litteken. Er is dan vaak veel bloedverlies. Als dat gebeurt, kan het nodig zijn de baarmoeder te verwijderen.

Je hebt een grotere kans op de problemen die hierboven staan:

• als je een ongeplande keizersnede krijgt
• als je te zwaar bent (overgewicht)
• als je diabetes hebt
• als je al 2 keer een keizersnede hebt gehad

Andere mogelijke risico’s zijn:

• Bijwerkingen van de ruggenprik of narcose. Bijvoorbeeld misselijkheid, hoofdpijn of pijn in de rug op de plek van de prik. Meestal gaan deze klachten na een paar dagen over.
• Psychische klachten, zoals depressieve gevoelens. De kans daarop is groter bij een ongeplande keizersnede.

Wil je meer weten?

• Voor contact met lotgenoten kun je terecht bij Zelfbewustzwanger.nl.
• Over de keuze bij bevallen na een eerdere keizersnede is de keuzehulp Bevallen na een eerdere keizersnede.

De informatie over keizersnede is gebaseerd op:

• De wetenschappelijke richtlijn Indicatiestelling sectio caesarea (NVOG, 2011)
• De wetenschappelijke richtlijn Zwangerschap en bevalling na een voorgaande sectio caesarea (NVOG, 2010)

Deze tekst voldoet aan de richtlijnen Indicatiestelling sectio caesarea en Module VBAC

Publicatiejaar: 2018