Ik heb endometriose en het lukt niet om zwanger te worden

In het kort

  • Je hebt 1 jaar geprobeerd om zwanger te worden en dat lukt niet. Of de klachten zijn zo erg dat het niet lukt om regelmatig te vrijen.
  • In het ziekenhuis kan onderzocht worden of dit komt door endometriose.
  • Een kijkoperatie kan de kans iets groter maken dat je zwanger wordt.
  • De plekken met endometriose worden dan weggehaald.
  • Daarna kun je een behandeling krijgen om zwanger te worden. Er wordt dan zaad in je baarmoeder gespoten. Dit heet iui.
  • Bespreek met je arts de voor- en nadelen van een kijkoperatie en behandelingen.

Waarom kan zwanger worden moeilijker zijn met endometriose?

Endometriose kan de kans kleiner maken dat je zwanger wordt. Bijvoorbeeld bij ernstige endometriose. Het maakt ook uit waar de endometriose zit.

  • Endometriose kan op je eierstokken zitten. Dat kan ervoor zorgen dat er geen of geen gezonde eicellen meer loskomen.
  • De binnenkant van je eileiders kan ‘dichtgeplakt’ (verkleefd) zijn door de endometriose. Eicellen kunnen er dan niet goed door.
  • Endometriose kan in de wand van je baarmoeder zitten (dit heet adenomyose). Ontstekingen of holtes met oud bloed kunnen er dan voor zorgen dat een bevruchte eicel zich niet kan vastmaken in je baarmoeder.

Als zwanger worden niet lukt, kun je soms wel zwanger worden met een behandeling.

Onderzoek als zwanger worden niet lukt met endometriose

Als je 1 jaar hebt geprobeerd zwanger te worden, dan kun je kiezen voor onderzoek in het ziekenhuis. Dit kan ook eerder, als je klachten zo erg zijn dat het niet lukt om regelmatig te vrijen.

Er wordt dan eerst onderzocht of er misschien een andere oorzaak is dat zwanger worden niet lukt. De arts onderzoekt bijvoorbeeld jouw lichaam. Maar ook het zaad van de man met wie je een kind wil krijgen.

Is er een andere oorzaak gevonden? Dan bespreekt je arts met je wat de mogelijkheden zijn. Soms is er een behandeling mogelijk voor de oorzaak.

Is er geen andere oorzaak gevonden? Dan kun je kiezen voor een behandeling om zwanger te worden.

Soms een kijkoperatie voor een behandeling

Soms is er voor een behandeling eerst een kijkoperatie nodig.

De arts haalt alle endometriose-plekken weg. Dan zitten die niet meer in de weg als je een behandeling krijgt om zwanger te worden. De kijkoperatie maakt ook de kans kleiner dat er problemen ontstaan door de behandeling, zoals een ontsteking.

  • Je krijgt medicijnen die je in een diepe slaap brengen (dit heet narcose).
  • De arts maakt dan een paar kleine sneetjes in je buik.
  • Door de sneetjes schuift de arts een kleine camera en gereedschap naar binnen. Hij of zij bekijkt je organen door de camera.
  • Met het gereedschap haalt hij of zij voorzichtig zo veel mogelijk endometriose-plekken weg bij je eierstokken en eileiders.
  • Daarna worden de sneetjes weer dichtgemaakt en ga je naar de uitslaapkamer tot je weer wakker bent.
  • Meestal kun je dezelfde dag nog naar huis.

Als je arts ziet dat de endometriose diep in je organen is gegroeid, dan stuurt hij of zij je soms door naar een ziekenhuis met een afdeling speciaal voor endometriose. Daar werken specialisten die je beter kunnen opereren.

Een kijkoperatie kan een extra voordeel hebben. Vrouwen zeggen dat zij in de jaren na een kijkoperatie ook minder pijn hebben. Soms een klein beetje minder pijn, soms bijvoorbeeld de helft minder. De pijn verdwijnt meestal niet helemaal na een operatie.

Er is wel een kleine kans dat de eierstokken beschadigd raken door de operatie. Je arts bespreekt met je hoe groot die kans voor jou is.

Behandelingen om zwanger te worden

Iui

De meeste vrouwen beginnen met iui.

  • Eerst krijg je medicijnen met hormonen. Die zorgen ervoor dat er meer eicellen groeien en dat er een eisprong komt. Als de eicellen groot genoeg zijn, krijg je nog een ander hormoon. Dit regelt wanneer de eisprong komt.
  • 1 of 2 dagen daarna ga je weer naar het ziekenhuis. De man met wie je een kind wil krijgen moet klaarkomen in een potje. Zijn zaad wordt behandeld, zodat alleen de goede zaadcellen overblijven.
  • De arts brengt het zaad in je baarmoeder met een slangetje via je vagina. De zaadcellen zwemmen via je eileiders naar je eierstok. Daar kunnen ze de eicel bevruchten.

Je begint meestal met 3 behandelingen. Daarna bespreek je met je arts hoe je verder wilt gaan. Bijvoorbeeld met nog 3 behandelingen of met een andere behandeling, zoals ivf.

Na 6 behandelingen is iets meer dan de helft van de vrouwen jonger dan 38 jaar zwanger.
Voor vrouwen van 38 jaar of ouder is de kans op zwangerschap kleiner.

Ivf of icsi

  • Bij ivf en icsi krijg je ook medicijnen om eicellen te laten groeien.
  • De eicellen worden vlak voor je eisprong uit je eierstokken gehaald via je vagina. Dit is vaak pijnlijk.
  • Bij ivf worden de eicellen in een schaaltje gedaan met het zaad van de man met wie je een kind wil krijgen. 
    Bij icsi wordt in elke eicel 1 zaadcel gespoten.
  • Als er een eicel wordt bevrucht, plaatst de arts het vruchtje (de embryo) na 2 tot 5 dagen in je baarmoeder.
  • Het is dan afwachten of het vruchtje zich vastmaakt in het slijmvlies van je baarmoeder (dit heet nestelen).

Iets meer dan de helft van de vrouwen jonger dan 38 jaar is zwanger na 3 behandelingen ivf of icsi.
Voor vrouwen van 38 jaar of ouder is de kans op zwangerschap kleiner.

Mogelijke nadelen en risico’s van iui, ivf en icsi

  • Je kunt bijwerkingen krijgen van de medicijnen. Het verschilt per medicijn en per persoon of je bijwerkingen krijgt. Bespreek dit met je arts en lees de bijsluiter van jouw medicijnen. Voorbeelden van bijwerkingen zijn:
    • hoofdpijn
    • korte, heftige warmte-aanvallen (opvliegers)
    • je vaker somber of boos voelen
    • misselijk zijn, overgeven
    • duizelig zijn
  • Vrouwen die zwanger worden na een behandeling hebben soms iets meer kans op een miskraam. Bijvoorbeeld als de endometriose-plekken in de wand van de baarmoeder zitten (adenomyose).
  • Bij een behandeling heb je een iets grotere kans op een tweeling (of drieling). Zwanger zijn van een tweeling geeft meer risico’s, zoals te vroeg bevallen en ziektes bij je kinderen.
  • Bij deze behandelingen krijg je meestal hormonen om eicellen beter te laten groeien. Als de behandeling niet lukt, kunnen die hormonen zorgen voor nieuwe endometriose-plekken. Voor sommige vrouwen betekent dat dat zij meer klachten krijgen van de endometriose.
  • Een behandeling heeft een grote invloed op je dagelijkse leven. Het kan je onzeker maken en stress geven. Bij ivf en icsi moet je vaak naar het ziekenhuis. Het kost dus veel tijd en je moet misschien veel regelen met je werk.

Bij ivf en icsi zijn er extra risico’s door de endometriose:

  • De eicellen worden uit je eierstok gehaald met een naald. Als de naald ook een holte met oud bloed (cyste) raakt, kan een bacterie in je lichaam een ontsteking geven.
  • Door de endometriose kunnen je eierstokken vastgeplakt zitten aan je eileiders of andere organen. Het kan dan extra pijn doen om de eicellen uit je eierstokken te halen.

Eicellen invriezen

Soms kun je ervoor kiezen om goede eicellen in te vriezen. Ze blijven dan langer goed. Ze kunnen later gebruikt worden om zwanger te worden. Bijvoorbeeld als je endometriose hebt in allebei je eierstokken. Dat kan ervoor zorgen dat er geen of geen gezonde eicellen meer loskomen.

Je arts bespreekt het met je als dit nuttig kan zijn voor jou.

Eicel van een andere vrouw

Als je weinig eicellen hebt, is de kans dat je zwanger wordt klein. Dan kun je soms eicellen van een andere vrouw gebruiken.

De andere vrouw krijgt dan een ivf-behandeling. De eicellen worden uit haar eierstokken gehaald. De arts brengt het zaad van de man met wie je een kind wil krijgen bij haar eicellen. Als er een vruchtje ontstaat, dan wordt het in jouw baarmoeder geplaatst.

Hoe gaat het verder na een behandeling om zwanger te worden?

Als je zwanger wordt

Je kunt met endometriose iets meer kans hebben op problemen als je zwanger bent. Zoals een zwangerschap buiten de baarmoeder, een miskraam of een baby die te vroeg geboren wordt. Het is niet goed te voorspellen of jij hier meer kans op hebt of niet. Het kan zijn dat je extra controles krijgt.

Je krijgt soms ook extra controles als er iets anders is. Bijvoorbeeld als je suikerziekte hebt (diabetes mellitus type 1 of type 2).

Het kan zijn dat je na je zwangerschap minder klachten hebt van endometriose. Je kunt afwachten of dit bij jou ook zo is.

Als zwanger worden niet lukt

Als het na behandelingen ook niet lukt om zwanger te worden, is dat vaak heel moeilijk. Het heeft tijd nodig voordat je weer naar de toekomst wil kijken. Je moet een nieuwe toekomst voor jezelf bedenken.

Sommige vrouwen kiezen ervoor om kinderen te adopteren of pleegkinderen te verzorgen. Sommige vrouwen zoeken andere manieren om hun leven (weer) zin te geven, zoals voor een dier zorgen of een nieuwe hobby zoeken.

Het helpt om te blijven praten over je gevoelens. Bijvoorbeeld met je partner, familie of een goede vriend(in). Of met andere mensen die hetzelfde meemaken.

Je kunt ook hulp krijgen van een psycholoog of maatschappelijk werker.

Meer informatie over endometriose en zwanger worden

  • Meer over endometriose, en contact met vrouwen die het ook hebben: de Endometriose Stichting
  • Meer over endometriose, en contact met vrouwen die het ook hebben en zwanger willen worden: patiëntenvereniging Freya
  • Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis: Zorgkaartnederland.nl

We hebben de volgende richtlijn voor artsen gebruikt om de informatie te maken:


Laatst herzien op 2021-02-17.

Meer onderwerpen