Ik heb kanker en ik krijg een behandeling om later zwanger te kunnen worden
In het kort
- Door sommige behandelingen bij kanker kun je minder goed of niet meer zwanger worden.
- Je kunt dan soms een behandeling krijgen om later toch zwanger te worden.
- Voorbeelden zijn: eicellen invriezen of bevruchte eicellen (embryo’s) invriezen.
- Het is niet zeker dat je na deze behandelingen zwanger wordt.
- Als het na deze behandelingen toch niet lukt om zwanger te worden, zijn er nog andere manieren om een kind te krijgen.
Welke behandelingen kan ik krijgen om later nog zwanger te kunnen worden?
Om later nog zwanger te kunnen worden, kun je 1 of meer van deze behandelingen krijgen:
- eicellen invriezen
- bevruchte eicellen (embryo’s) invriezen
- een (stukje) eierstok invriezen
- prik met hormonen
- eierstok verplaatsen
Niet elke behandeling is voor iedereen geschikt. Soms kun je verschillende behandelingen krijgen.
Een behandeling om later nog zwanger te kunnen worden, krijg je altijd voordat je behandeling tegen kanker begint.
Eicellen invriezen
Je kunt je eicellen laten invriezen als de volgende dingen voor jou kloppen:
- Je hebt nog tijd om je eicellen in te vriezen voordat je met je behandeling tegen kanker begint.
- Je bent jonger dan 40 jaar.
- De kans is groot dat je eierstokken beschadigen door de behandeling tegen kanker.
- De kans is groot dat je na de behandeling tegen kanker eerder in de overgang komt.
- Je bent nog fit genoeg om een behandeling met hormonen te krijgen.
Hoe gaat eicellen invriezen?
Je krijgt 2 tot 3 weken een behandeling met hormonen. Daardoor gaan er meer eicellen tegelijk groeien. De arts haalt daarna de eicellen uit je eierstokken. Je eicellen worden ingevroren.
Na de behandeling tegen kanker kunnen je eicellen worden ontdooid. Je eicellen worden in een laboratorium bevrucht met zaadcellen. De bevruchte eicellen (embryo’s) worden via je vagina in je baarmoeder geplaatst.
Risico’s en bijwerkingen
Er is een kleine kans dat je een bloeding of een ontsteking door bacteriën krijgt bij het weghalen van de eicellen uit je eierstok.
Heel soms groeien er te veel eicellen in je eierstok. Je kunt dan last hebben van deze klachten:
- erge buikpijn
- opgeblazen gevoel
- moeilijker kunnen ademen
- misselijk zijn
- overgeven
Heel soms moet je door deze klachten later beginnen met je behandeling tegen kanker.
Bevruchte eicellen (embryo's) invriezen
Je kunt bevruchte eicellen (embryo’s) laten invriezen als de volgende dingen voor jou kloppen:
- Je partner is een man.
- Je hebt nog tijd om embryo’s in te laten vriezen voordat je met je behandeling tegen kanker begint.
- Je bent jonger dan 43 jaar en je hebt nog genoeg eicellen.
- De kans is groot dat je eierstokken beschadigen door de behandeling tegen kanker.
- Je bent nog fit genoeg om een behandeling met hormonen te krijgen.
Hoe gaat embryo’s invriezen?
Je krijgt 2 tot 3 weken een behandeling met hormonen. Daardoor gaan er meer eicellen tegelijk groeien. De arts haalt daarna de eicellen uit je eierstokken. Je eicellen worden in een laboratorium bevrucht met zaadcellen. De bevruchte eicellen worden ingevroren.
Na je behandeling tegen kanker kunnen de embryo’s worden ontdooid. De embryo’s worden via je vagina in je baarmoeder geplaatst.
Risico’s en bijwerkingen
Er is een kleine kans dat je een bloeding of een ontsteking door bacteriën krijgt bij het weghalen van de eicellen uit je eierstokken. Heel soms groeien er te veel eicellen in je eierstok. Je kunt dan last hebben van deze klachten:
- erge buikpijn
- opgeblazen gevoel
- moeilijker kunnen ademen
- misselijk zijn
- overgeven
Heel soms moet je door deze klachten later beginnen met je behandeling tegen kanker.
Een (stukje) eierstok invriezen
Deze behandeling wordt nog onderzocht en is nog geen standaard behandeling.
Je kunt een (stukje) van je eierstok laten invriezen als de volgende dingen voor jou kloppen:
- Je bent jonger dan 35 jaar.
- De kans is groot dat je eierstokken beschadigen door de behandeling tegen kanker.
- Je kunt geen eicellen of bevruchte eicellen (embryo’s) laten invriezen. Bijvoorbeeld omdat er te weinig tijd is omdat je snel met je behandeling tegen kanker moet beginnen.
- Je voorraad eicellen is nog groot genoeg.
- De kans is klein dat de kanker uitzaait naar je eierstokken.
Hoe gaat het invriezen van een (stukje) eierstok?
Je eierstok wordt met een operatie weggehaald. Je wordt daarvoor met medicijnen in slaap gebracht (narcose). Je merkt dan niets van de operatie. Je arts maakt een paar kleine sneetjes in je buik (kijkoperatie). Je arts haalt 1 van je eierstokken of een deel van je eierstok weg. De buitenste laag van je eierstok wordt in kleine stukjes gesneden. In die laag zitten je eicellen. Die stukjes eierstok worden ingevroren.
Na je behandeling tegen kanker kunnen de stukjes eierstok worden ontdooid. Je arts plaatst de stukjes eierstok terug in je andere overgebleven eierstok. Soms wordt het stukje eierstok aan de binnenkant van je buik vastgemaakt. Meestal word je na een paar maanden weer ongesteld. Je kunt dan zwanger worden.
Risico’s en bijwerkingen
- Er is een kleine kans dat je een bloeding of een ontsteking door bacteriën krijgt.
- Heel soms kunnen er kankercellen in de stukjes eierstok zitten. Dit zijn dan hele kleine uitzaaiingen die je arts eerder niet kon zien. Als de stukjes eierstok in je overgebleven eierstok worden teruggezet, kan de kanker terugkomen. Je arts bekijkt vooraf hoe groot de kans is op deze kleine uitzaaiingen.
Prik met hormonen
Deze behandeling kun je alleen krijgen als je borstkanker hebt. Je krijgt elke 3 maanden een prik met hormonen. De hormonen zorgen ervoor dat je eierstokken tijdelijk niet werken. Je eierstokken zijn zo beter beschermd tegen schade van de behandeling tegen kanker.
Eierstok verplaatsen
Je eierstok kan worden verplaatst als de volgende dingen voor jou kloppen:
- Je krijgt bestraling onder in je buik.
- De kans is groot dat je eierstokken beschadigen door de behandeling tegen kanker.
- Je hebt geen uitzaaiingen.
Hoe gaat het verplaatsen van je eierstok?
Je eierstok wordt met een operatie verplaatst.
Je wordt met medicijnen in slaap gebracht (narcose). Je merkt daardoor niets van de operatie. Je arts maakt een paar kleine sneetjes in je buik (kijkoperatie). Je eierstok wordt naar boven verplaatst, zodat deze hoger in je buik zit. Je eierstok ligt nu buiten het gebied dat bestraald wordt. Hierdoor beschadigt je eierstok niet of minder.
Risico’s en bijwerkingen
Je hebt een kleine kans dat in 1 van je eierstokken ruimtes met vocht ontstaan (cystes). Dit is niet erg, maar het kan wel pijn doen.
Ook heb je kans op deze risico’s:
- De verplaatste eierstok kan terugvallen of naar beneden zakken. Je eierstok kan dan weer in het gebied liggen dat bestraald wordt.
- Heel soms kunnen er kankercellen in je eierstok zitten. Dit zijn dan heel kleine uitzaaiingen die de arts eerder niet kon zien. Als je eierstok buiten het gebied ligt dat bestraald wordt, krijgen die kankercellen geen bestraling. Je arts bekijkt vooraf hoe groot de kans is op deze kleine uitzaaiingen.
Als het na deze behandelingen niet lukt om zwanger te worden
Soms lukt het na deze behandelingen toch niet om zwanger te worden. Dit betekent niet dat je dan geen kinderen kunt krijgen of geen gezin kunt beginnen. Er zijn nog andere manieren om een kind te krijgen:
- Je krijgt eicellen van een andere vrouw (eiceldonatie).
Deze eicellen worden in een laboratorium bevrucht met zaadcellen. De zaadcellen kunnen van je eigen partner komen. De bevruchte eicellen (embryo’s) worden in jouw baarmoeder geplaatst. Daar kunnen ze verder groeien. Het kind heeft dan de genen van je partner en van de vrouw die haar eicellen heeft gegeven. - Een andere vrouw draagt het kind in haar buik (draagmoeder).
Een arts plaatst een bevruchte eicel (embryo) in de baarmoeder van de draagmoeder. Na de geboorte krijg jij het kind door het te adopteren. Het kind kan ontstaan uit jouw eicel of uit die van de draagmoeder. Als het uit jouw eicel ontstaat, heeft het jouw genen. - Je adopteert een kind.
Je adopteert een kind van andere ouders. Je verzorgt dit kind en voedt het op. - Je wordt pleegouder.
Je neem tijdelijk een kind van iemand anders in huis. Je verzorgt dit kind en voedt het op.
Accepteren
Het kan zijn dat je op deze manier geen kind wilt krijgen, of dat het niet kan. Het kan dan moeilijk zijn om te accepteren dat je geen kinderen kunt krijgen. Het kost tijd om met deze gevoelens om te gaan.
- Praat erover met je partner, familie of vrienden.
- Het kan ook helpen om te praten met vrouwen die in dezelfde situatie zitten. Dit kan via Freya.
- Je kunt er ook over praten met een psycholoog. Die kan je helpen om met je gevoelens om te gaan.
Meer informatie over kanker en zwanger worden
- Contact met mensen die in dezelfde situatie zitten, kan via Freya en Olijf.
- Meer informatie over behandelingen om zwanger te kunnen worden, kun je vinden via Nederlands Netwerk Fertiliteitspreventie, Freya en Olijf.
- Bij de keuzehulp vruchtbaarheidsbehoud kanker staan alle behandelingen om zwanger te kunnen worden op een rijtje. Ook vind je daar de voordelen en nadelen van elke behandeling.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor specialisten over kanker en zwanger worden.
Laatst herzien op 2022-05-23.