In het kort
- Een hormoonspiraal is een plastic ankertje dat in de baarmoeder wordt geplaatst.
- Je ongesteldheid wordt meestal minder hevig of je wordt helemaal niet meer ongesteld.
- Tegen veel bloedverlies werkt het spiraaltje meestal 5 tot 8 jaar. Als het bloedverlies weer erger wordt, kun je een nieuwe spiraal laten plaatsen.
- Het spiraaltje voorkomt ook dat je zwanger wordt. Tegen zwanger worden beschermt het spiraaltje 8 jaar.
- Je huisarts kan het spiraaltje bij je plaatsen. Dit kan pijn doen.
Wat is een hormoonspiraal?
De hormoonspiraal is een plastic ankertje met hormonen. Als het in de baarmoeder zit, helpt het meestal tegen veel bloedverlies tijdens ongesteld zijn. Het voorkomt ook dat je zwanger wordt.
Meestal helpt de hormoonspiraal minstens 5 jaar tegen veel bloedverlies. Maar langer kan ook: tot maximaal 8 jaar. Als het bloedverlies weer erger wordt, kun je een nieuwe spiraal laten plaatsen.
Tegen zwanger worden werkt de hormoonspiraal 8 jaar.
Een spiraaltje is voor bijna iedere vrouw geschikt. Ook als je nog geen kinderen hebt gehad. Het hormoonspiraaltje is niet geschikt:
- als je een leverziekte hebt
- als je borstkanker hebt of hebt gehad
Hoe werkt een hormoonspiraal bij veel bloedverlies tijdens ongesteld zijn?
In je baarmoeder groeit elke maand een dikke laag slijmvlies. Een bevruchte eicel kan daarin gaan zitten om uit te groeien tot een baby. Als er geen bevruchte eicel is, word je ongesteld. Het bloederige slijmvlies komt je lichaam uit.
De spiraal geeft een beetje hormoon (progestageen) af. Dit hormoon zorgt ervoor dat het slijmvlies in je baarmoeder niet goed kan groeien. Daardoor is er maar weinig slijmvlies. Je verliest dus ook maar weinig slijmvlies met bloed als je ongesteld bent. Of je wordt helemaal niet meer ongesteld.
Wat is de kans op succes bij een hormoonspiraal?
70 van de 100 vrouwen hebben veel minder bloedverlies bij een hormoonspiraal.
20 van de 100 vrouwen hebben helemaal geen bloedverlies meer bij een hormoonspiraal.
Je hebt vaak ook minder pijn tijdens je ongesteldheid als je een hormoonspiraal hebt.
Wat zijn de bijwerkingen van een hormoonspiraal?
Een hormoonspiraal:
- Kan een klein beetje bloedverlies geven tussen het ongesteld zijn door.
- Zorgt er vaak voor dat de ongesteldheid helemaal wegblijft na een paar maanden. Dit is niet erg.
- Kan soms bijwerkingen geven zoals hoofdpijn, rugpijn, buikpijn, gespannen borsten, misselijkheid of zwaarder worden.
- Kan zorgen voor een ontsteking in je baarmoeder. In de eerste 3 weken gebeurt dit bij ongeveer 1 van de 100 vrouwen. Daarna is de kans nog kleiner. Als je in de eerste 3 weken koorts en hevige buikpijn krijgt, heb je misschien een ontsteking. Maak dan een afspraak met je huisarts.
- Geeft soms een beetje meer vocht uit je vagina dan normaal. Dat is niet erg.
- Kan soms zorgen voor een onrustig of somber gevoel.
- Beschermt niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s).
Het spiraaltje geeft géén hoger risico op:
- trombose (klont bloed in een bloedvat)
- hart- en vaatziekten
Alle bijwerkingen vind je op apotheek.nl.
Hoe moet je je voorbereiden op een hormoonspiraal?
Een uur voor het plaatsen van de spiraal kun je een pijnstiller nemen. Bijvoorbeeld paracetamol 1000 milligram of naproxen 500 milligram. Of beide. Dit kan pijn of krampen minder maken.
Een spiraaltje laten plaatsen
Hoe krijg je een hormoonspiraal?
Je huisarts kan het spiraaltje in je baarmoeder plaatsen. Laat dit doen als je ongesteld bent of in de dagen daarna. Dan weet je zeker dat je niet zwanger bent.
Op sommige momenten kan het vervelend voelen. Zelfs als je van tevoren een pijnstiller hebt genomen. Dit is niet fijn, maar het kan geen kwaad.
Je gaat liggen met gespreide benen. Eerst onderzoekt de huisarts hoe je baarmoeder ligt door van binnen te voelen met de vingers. Dan brengt de huisarts een spreider in je vagina. Deze zorgt ervoor dat de baarmoedermond goed te zien is.
- De huisarts pakt de baarmoedermond vast met een speciale tang.
- Daarna meet de huisarts met een staafje hoe diep de baarmoeder is.
- Het spiraaltje wordt dan via een dun kokertje naar binnen geschoven.
- De huisarts trekt het kokertje weer terug uit je baarmoeder. Daardoor klapt het spiraaltje uit.
- Er zitten twee draadjes aan de spiraal die uit je baarmoedermond hangen. Deze draadjes zijn nodig om het spiraaltje later weer te kunnen weghalen. Als laatste knipt de huisarts deze draadjes op maat.
Hierna kun je je even duizelig voelen. Als je je goed voelt, kun je meteen naar huis. Het is verstandig om het die dag rustig aan te doen.
Controle na het plaatsen van een hormoonspiraal
Er is een kleine kans dat het spiraaltje niet goed blijft zitten. Ga daarom na ongeveer 6 weken terug naar de huisarts voor controle.
Hoe gaat het verder als je een hormoonspiraal hebt?
Na plaatsing van een hormoonspiraal
Als je voor de plaatsing een pijnstiller hebt ingenomen, dan helpt die nog een paar uur. Heb je van tevoren geen pijnstiller ingenomen, dan kun je dat daarna nog doen als het nodig is.
Je kunt een paar dagen juist méér bloed verliezen als je net een hormoonspiraal hebt. Meestal wordt het bloedverlies snel minder.
Maak een afspraak met je huisarts als je na 3 of 4 maanden nog evenveel bloed verliest als voordat je een hormoonspiraal had. Samen kijken jullie dan of je een andere behandeling wilt proberen.
Wanneer een nieuwe hormoonspiraal
- Heb je een hormoonspiraal tegen veel bloedverlies? Laat dan een nieuwe plaatsen als het bloedverlies weer erger wordt. Meestal is dat 5 tot 8 jaar nadat je het spiraaltje kreeg.
- Heb je een hormoonspiraal om niet zwanger te worden? Laat dan een nieuwe plaatsen 8 jaar nadat je het spiraaltje kreeg. Je moet dan zelf een afspraak bij de huisarts maken.
Als je het spiraaltje laat weghalen, kan het bloedverlies weer erger worden. Je kunt ervoor kiezen om meteen een nieuw spiraaltje te laten plaatsen. Je kunt ook eerst kijken of je bloedverlies minder is geworden. Gebruik dan wel een ander voorbehoedmiddel als je niet zwanger wilt worden.
Een spiraaltje laten verwijderen
Hoe kun je een cup gebruiken als je een spiraal hebt en ongesteld bent?
Een cup is een bekertje dat je in je vagina draagt om bloed op te vangen. Het bekertje is zacht. Je kunt het buigen.
Wil je een menstruatie-cup gebruiken als je een hormoonspiraal hebt? Let dan hierop als je de cup eruit haalt:
- Haal de cup voorzichtig uit je vagina.
- Zorg dat je het spiraaltje niet meetrekt.
De cup zuigt zich vast aan je baarmoedermond. Daar zitten ook de touwtjes van je spiraaltje. Als je aan de cup trekt, kun je ook per ongeluk aan de touwtjes van je spiraal trekken. Je kunt dan het spiraaltje eruit trekken zonder dat je het merkt. Je bent dan niet meer beschermd tegen zwanger worden.
Tips om de menstruatie-cup eruit te halen
- Knijp in de onderkant (punt) van de cup.
- Of steek je vinger tussen de cup en je baarmoedermond.
- Dit zorgt ervoor dat de cup niet meer vastgezogen zit.
- Let er ook op dat je niet per ongeluk aan de draadjes van het spiraal trekt als je de cup eruit haalt.
- Kijk of je je spiraal ziet liggen in de cup als je die schoonmaakt.
Zit de spiraal in de cup? Gebruik dan een condoom als je seks hebt. En maak een afspraak met je huisarts om te overleggen wat je kunt doen.
Gebruik je tampons als je ongesteld bent? Dan hoef je niet bang te zijn dat je het spiraaltje eruit trekt.
Wanneer contact opnemen als je een hormoonspiraal hebt gekregen?
Bel je huisarts als je last krijgt van:
- ongewoon vocht of slijm uit je vagina (bijvoorbeeld veel meer dan je gewend bent, met een andere kleur of een sterke geur)
- buikpijn die niet weggaat
- koorts
Maak een afspraak met je huisarts:
- als je een spiraaltje hebt gekregen en denkt dat je toch zwanger bent geworden
- als je het spiraaltje wilt vervangen door een nieuwe
- als je het spiraaltje wilt laten weghalen, bijvoorbeeld omdat je zwanger wilt worden
Meer informatie over veel bloedverlies tijdens ongesteld zijn
De informatie over hevig bloedverlies tijdens ongesteld zijn komt uit de wetenschappelijke richtlijnen voor huisartsen en gynaecologen: