De bekkenbodem ligt onder in je buik en bestaat uit spieren en bindweefsel. De bekkenbodem ondersteunt je blaas, baarmoeder en darmen, en helpt bij functies als plassen, poepen en vrijen. Als je bekkenbodem goed werkt, merk je daar meestal niets van.
De bekkenbodem is een stevige laag van spieren en bindweefsel onderin je bekken. Deze laag sluit de onderkant van je buikholte af en ondersteunt je inwendige organen: de blaas, de baarmoeder en de endeldarm. De bekkenbodem omringt de plasbuis, vagina en anus. De bekkenbodem zorgt ervoor dat je je plas en ontlasting kunt ophouden en speelt ook een rol bij seks.
De bekkenbodem heeft verschillende taken:
De spieren zijn meestal licht aangespannen. Daardoor zijn je plasbuis en anus gesloten en verlies je geen plas of poep. Als je naar het toilet gaat, ontspannen de spieren zodat je kunt plassen of poepen. Tijdens seks ontspannen deze spieren ook, zodat vrijen prettig is.
Als je bekkenbodem goed werkt, merk je er meestal weinig van. Je hebt controle over je plas en poep, en geen pijn bij het vrijen. Sommige vrouwen kunnen hun bekkenbodemspieren bewust aanspannen en ontspannen. Dit kun je trainen met oefeningen, bijvoorbeeld bij een bekkenfysiotherapeut. Het is normaal als je niet precies weet waar je bekkenbodemspieren zitten of hoe je ze moet gebruiken. Veel vrouwen ervaren dat zo. Met hulp van een bekkenfysiotherapeut kun je leren je spieren bewust te voelen, aan te spannen en te ontspannen.
De gewrichten van het bekken – een aan de voorzijde (schaambeen) en twee aan de achterzijde (sacroiliacale gewrichten) – kunnen een bron van pijn zijn. Gewrichtsontsteking, gewrichtsveroudering en beschadiging kan pijn veroorzaken in de onderrug en/of in het staartbeen. De zenuwen die de bekkenstructuren verzorgen kunnen ook beschadigd worden (bijv. gedurende een lange, of juist een snelle bevalling of tijdens een bevalling waarbij een tang of vacuüm wordt gebruikt) of door ontsteking (bijv. na een beschadiging), waardoor pijn, spierspasme en/of zwakheid kan ontstaan. Als ongecontroleerde spierspasmen optreden in de bekkenbodemspieren kan vulvaire pijn het gevolg zijn, maar ook pijn in de bekkenbodemspieren zelf (vaginisme), waardoor gemeenschap moeilijk of onmogelijk wordt. Veranderde bekkenbodemspierfunctie kan ook de oorzaak zijn van diarree, obstipatie, incontinentie voor urine en een veranderde frequentie van plassen.
Het is belangrijk om je dokter te vertellen over je problemen, zowel over de pijn als over de darm- of blaasproblemen. Bij klachten kan de arts of bekkenfysiotherapeut onderzoeken of de bekkenbodem goed werkt. Ze kunnen met de hand inwendig (eventueel uitwendig) voelen of je je spieren goed kunt aanspannen en ontspannen.
Als je geen klachten hebt, is er geen behandeling nodig. Wel kan het nuttig zijn om oefeningen te doen om je bekkenbodem sterk en soepel te houden. Een bekkenfysiotherapeut kan hierbij helpen.
Lees hier de pagina over behandelingen van bekkenbodemklachten: Behandeling van problemen van de bekkenbodem – De Gynaecoloog
De bekkenbodem verandert in de loop van je leven. Tijdens zwangerschap en bevalling komt er meer druk op de spieren. Ook veranderingen in de hormonen, zoals in de overgang, kunnen invloed hebben op de stevigheid van de bekkenbodem. Dit zijn normale processen. Het is daarom goed om bewust met je bekkenbodem om te gaan, bijvoorbeeld door oefeningen te doen. Heb je klachten, bespreek die dan met je huisarts of gynaecoloog.
Deze tekst is gemaakt met hulp van de NVOG Werkgroep Bekkenbodem
Publicatiejaar: 2025
