Miskraam, het krijgen van een

Een miskraam is het verlies van een vroege zwangerschap. Er zijn verschillende soorten miskramen: je kunt een vruchtzak hebben zonder embryo of er is wel een embryo, maar het hartje klopt niet.

Geen embryo

De ontwikkeling van een embryo kan al heel vroeg stoppen. Op de echo zie je dan alleen maar een vruchtzak. Je hebt een placenta (moederkoek) dat zwangerschapshormonen maakt. Dat gaat vaak nog een tijd door, ook als het embryo niet wordt ontwikkeld. De zwangerschapshormonen kunnen zorgen voor misselijkheid, moeheid en opgezette borsten.

Wel een embryo

De ontwikkeling van het embryo kan ook later stoppen. Het embryo is dan wel op de echo te zien, maar het hartje klopt niet. In het begin van een normale zwangerschap groeit het embryo heel snel. Is er twijfel over hoe lang je zwanger bent of ben je overvallen door de uitslag van de echo? Dan krijg je na een aantal dagen nog een echo. Als het embryo niet gegroeid is, weet je zeker dat je een miskraam gaat krijgen.

De voortekenen van een miskraam verschillen per vrouw. De volgende klachten kunnen voorafgaan aan een miskraam:

• zeurende, menstruatieachtige pijn onder in de buik of rug
• bloedverlies tijdens de zwangerschap
• het afnemen van zwangerschapsverschijnselen

Sommige vrouwen krijgen een miskraam, maar hebben vooraf geen last gehad van deze klachten.
Het ingewikkelde is dat sommige van deze klachten ook voorkomen bij vrouwen bij wie de zwangerschap wel goed verloopt.

Geen voortekenen van een miskraam

Het kan zijn dat je lichaam geen enkel signaal heeft gegeven. Geen buikpijn, geen bloedverlies en wel normale zwangerschapsverschijnselen. Dan komt de uitslag van de echo vaak erg onverwacht. Veel vrouwen vinden dit moeilijk en voelen zich in de steek gelaten door hun lichaam. Maar je kunt hier niets aan doen. Met je verstand weet je dat je een miskraam gaat krijgen, maar je gevoel is soms nog niet zo ver dat je dat kunt accepteren.

Nog twijfel?

Soms is het nog niet helemaal zeker of de zwangerschap goed gaat. Misschien ben je minder ver dan je dacht. Als je weet wanneer je zwangerschapstest positief was, kun je uitrekenen hoe ver je zwangerschap minimaal is. Was je test meer dan 3 weken geleden positief? Dan ben je minimaal 7 weken zwanger. Bij 7 weken verwachten we dat we een embryo met een kloppend hart zien op de echo. Maar soms is het beeld niet zo duidelijk. Bij twijfel biedt de verloskundige of gynaecoloog altijd aan om later opnieuw een echo te doen.

Er zijn veel vragen over miskramen waar nog geen antwoord op is. Er is wel bekend dat er meestal iets mis gaat in het eerste begin van de zwangerschap. Tijdens de bevruchting komt erfelijk materiaal van de vader en moeder bij elkaar. Dit materiaal is opgeslagen in chromosomen. Als je een miskraam krijgt, is er vaak iets niet goed gegaan bij de verdeling van de chromosomen. Meestal komt het door toeval dat het niet goed gaat. Dat betekent dat je een volgende keer een grote kans hebt op een goede zwangerschap.

Er zijn een aantal zaken die van invloed kunnen zijn op de kans dat je een miskraam krijgt, zoals

• leeftijd
• ernstige gezondheidsproblemen zoals diabetes
• zwaar drinken tijdens de zwangerschap
• roken of meeroken tijdens de zwangerschap
• overgewicht

De kans op een miskraam neemt toe als je ouder bent. In de tabel hieronder zie je hoeveel de kans op een miskraam vergroot naarmate je ouder wordt.

Kans op miskraam tijdens zwangerschap

Je krijgt geen miskraam door sporten (bijvoorbeeld hardlopen, paardrijden) of stress. Seks is niet schadelijk in de zwangerschap en leidt niet tot een miskraam. Je kunt een miskraam ook niet voorkomen door rustig aan te doen.

Iedereen ervaart een miskraam anders. Sommige vrouwen krijgen een miskraam terwijl ze nog niet weten dat ze zwanger zijn. Anderen hebben het hartje al zien kloppen op de echo. Sommige vrouwen voelen al dat het niet goed gaat met hun zwangerschap, terwijl het voor anderen totaal onverwacht komt. Niet alleen de duur van de zwangerschap of het voorgevoel dat je hebt bepalen hoe jij en je partner met een miskraam omgaan. Ook je persoonlijkheid speelt een rol. Wat goed is om te onthouden is dat jouw gevoelens en die van je partner belangrijk zijn.
Veel vrouwen en hun partners ervaren een miskraam als een grote teleurstelling. Je kunt je boos en opstandig voelen. Of schuldig en verdrietig. Het kan ook zijn dat je het niet als zo heftig ervaart. Hoe je gevoel ook is, schaam je er niet voor. Iedereen is anders en zal op een eigen manier reageren op een miskraam.

Als je weet dat je een miskraam gaat krijgen zijn er verschillende mogelijkheden. Samen met je verloskundige of gynaecoloog bespreek je wat de mogelijkheden zijn en welke oplossing het beste bij jou past. De verschillende mogelijkheden zijn

• wachten op spontane miskraam
• medicijnen nemen om de miskraam op te wekken
• operatieve verwijdering van het embryo (curettage)

Spontane miskraam

Je kunt wachten tot de miskraam vanzelf op gang komt. Dit is een natuurlijk proces. Wanneer je wacht tot de miskraam spontaan op gang komt hoef je niet naar het ziekenhuis. Je krijgt geen medicijnen of infuus. Mogelijk heb je later iets minder kans op een vroeggeboorte bij een volgende zwangerschap vergeleken met vrouwen die een curettage krijgen.

Het nadeel van wachten op een spontane miskraam is dat je niet weet wanneer de miskraam op gang komt. Je kunt wat meer pijn hebben dan bij een curettage (operatieve verwijdering). Als het nodig is kun je hiervoor een pijnstiller nemen. Soms is het bloedverlies zo erg dat je met spoed naar het ziekenhuis moet. Dit gebeurt bij ongeveer 1 tot 2 op de 100 vrouwen. In dat geval krijg je meestal een curettage. .

Als je blijft bloeden (langer dan 2 weken) is er een kans dat de miskraam niet compleet is. Dan is er een restje miskraamweefsel (moederkoek) achtergebleven in de baarmoeder. De arts zal een echo willen maken en met je bespreken of een behandeling nodig is. In dat geval kun je alsnog medicijnen gebruiken of voor een curettage kiezen. De kans dat je een curettage nodig hebt is ongeveer 5%. Een miskraamrest geeft een klein risico op infectie. Ook bij de andere methoden (medicijnen en curettage) is er kans op een miskraamrest en daarmee op een infectie.

Voor meer informatie zie: Wachten op een spontane miskraam.

Medicijnen om de miskraam op te wekken

Wil je niet (meer) wachten tot de miskraam vanzelf op gang komt? Dan kun je medicijnen gebruiken die de miskraam opwekken. Deze medicijnen krijg je van de gynaecoloog en je neemt ze thuis. Je krijgt de miskraam dus ook thuis. Door het gebruik van medicijnen bepaal je zelf wanneer je de miskraam opwekt. Bij ongeveer 85% van de vrouwen werkt de behandeling met medicijnen. Zij krijgen thuis binnen twee dagen een miskraam.

Het nadeel van het gebruik van medicijnen om een miskraam op te wekken is dat je moet afwachten of het lukt. Je kunt wat meer pijn hebben dan bij een curettage. Ongeveer 10% van de vrouwen heeft alsnog een curettage nodig. Je kunt ook last hebben van de bijwerkingen van de medicijnen, zoals koorts, misselijkheid en diarree. De bijwerkingen duren enkele dagen. Verdere voor- en nadelen zijn hetzelfde als die bij een spontane miskraam.

Voor meer informatie zie: Miskraam opwekken met medicijnen.

Curettage

Je kunt ook voor een curettage kiezen. Een curettage is een behandeling waarbij de gynaecoloog het embryo operatief verwijdert. Het is een kleine operatie. Door een curettage weet je wanneer je een miskraam hebt gehad en heb je minder lang last van pijn. Een curettage gebeurt in het ziekenhuis op een operatiekamer met verdoving. Deze verdoving is meestal narcose of pijnstilling en slaapmedicatie. Je kunt ook verdoofd worden door een plaatselijke verdoving (ruggenprik). De gynaecoloog rekt de baarmoedermond 6 tot 8 mm op. De gynaecoloog brengt een slangetje door de baarmoedermond in de baarmoeder. Via dit slangetje wordt het miskraamweefsel weggezogen. Je houdt dus geen wond over aan de operatie.

Het nadeel van een curettage is dat het een operatie is. Mogelijk heb je een iets verhoogde kans op een vroeggeboorte bij een volgende zwangerschap. Dit risico wordt groter als je vaker in je leven een curettage krijgt. Een enkele keer gaat het slangetje door de wand van de baarmoeder (deze kans is 1 op 100). Over het algemeen heeft dit geen gevolgen. Meestal blijf je dan een nacht in het ziekenhuis voor controles en krijg je antibiotica. Heel soms krijg je na de curettage verklevingen aan de binnenkant van de baarmoeder (deze kans is 1 op 1000). Dit heet het Asherman syndroom. Het is nadelig voor je vruchtbaarheid. Mogelijk heb je nog hiervoor een andere operatie nodig om de verklevingen te verwijderen.

Net als bij een spontane miskraam of een miskraam die opgewekt wordt met medicijnen, heb je kans dat een restje miskraamweefsel (moederkoek) achterblijft. Dit kan alsnog spontaan naar buiten komen. Het kan ook zijn dat je hiervoor een tweede curettage nodig hebt. Dit overkomt ongeveer 3 op de 100 vrouwen.

Voor meer informatie zie: Miskraam krijgen met een curettage.

Alle methoden hebben voor- en nadelen. Als je kiest voor afwachten, dan kun je na bijvoorbeeld drie weken alsnog besluiten om de miskraam actief op te wekken. Bespreek met de verloskundige of gynaecoloog wat voor jou belangrijk is. Daarvoor kun je de keuzehulp Miskraam gebruiken. Samen kom je dan tot een keus die bij jou past. Je krijgt een vervolgafspraak, ook als je besluit om af te wachten. Als je net weet dat je een miskraam gaat krijgen, dan raadt de verloskundige of gynaecoloog sowieso vaak aan om eerst nog af te wachten. Het is goed om tijd te nemen voor je beslissing.

Ben je rhesus negatief? Heb je bloedgroep A, O, B of AB negatief? En ben je langer dan 10 weken zwanger? Dan heb je een injectie met anti-D nodig. Je verloskundige of gynaecoloog zal met je bespreken of en wanneer je anti-D nodig hebt. Bij een curettage is het advies sowieso anti-D te geven als je rhesus negatief bent. Een injectie met anti-D voorkomt dat je antistoffen kan aanmaken tegen de rhesus factor. Voor jouw eigen gezondheid maakt het niet uit, maar bij een volgende zwangerschap kunnen jouw antistoffen bloedarmoede geven bij de baby.

Na de miskraam staat de baarmoedermond nog een paar dagen open. Dit kan zorgen voor infecties. Om de kans op infecties kleiner te maken zijn er een aantal adviezen voor de eerste twee weken na de miskraam of zolang je bloedverlies hebt. Dit zijn

• geen tampons gebruiken
• geen geslachtsgemeenschap hebben
• niet in bad gaan en niet zwemmen
• contact opnemen als je buikpijn en/of koorts krijgt

Na de miskraam krijg je een controle bij de verloskundige of gynaecoloog. Er wordt aan je gevraagd of je nog buikpijn hebt of bloedverlies. AIs er twijfel is of je een miskraam hebt gehad, dan krijg je een echo. Op de echo kun je alleen zien of er nog een vruchtzak is. Na een miskraam is er vaak verdikt slijmvlies te zien in de baarmoeder. Dat is normaal en dit verdikte slijmvlies kun je niet goed onderscheiden van een restje miskraamweefsel (moederkoek). Heb je bijna geen bloedverlies meer na de miskraam of al weer een menstruatie gehad? Dan heb je geen echo nodig.

Emotioneel

De verloskundige of gynaecoloog gaat in op je gevoelens. Tijdens dit gesprek wordt je gevraagd of je weer zwanger wilt worden in de toekomst en wanneer je dit weer wilt proberen. Ook wordt er besproken wat je moet doen als je weer zwanger bent.

Herhalingskans

Je kunt zelf beslissen wanneer je weer zwanger probeert te worden na een miskraam. Het is goed mogelijk dat je bij een volgende zwangerschap extra bezorgd bent. Je verloskundige of gynaecoloog gaat tijdens de nacontrole ook in op de kans dat je nog een keer een miskraam krijgt. Is het de eerste keer dat je een miskraam hebt gehad? Dan is je kans dat het de volgende keer goed gaat vergelijkbaar met vrouwen die geen miskraam hebben gehad. Je hebt dan geen hoger risico. Verder wordt je leefstijl besproken. Zijn er mogelijkheden om je situatie te verbeteren en de kans op nog een miskraam te verkleinen? Samen kijk je hoe en wat je kunt verbeteren. Heb je vaker een miskraam gehad? Dan bespreekt de verloskundige of gynaecoloog of verder onderzoek zinvol is.

Vragen opschrijven

Na een miskraam hebben vrouwen en hun partners vaak veel vragen. Heb je ook vragen? Schrijf ze op, zodat je ze niet vergeet tijdens de controleafspraak. Je kunt natuurlijk ook eerder contact opnemen.
Welke klachten kun je ervaren na een miskraam?
Je kunt last hebben van verschillende klachten na een miskraam. Dit kunnen lichamelijke klachten zijn, maar ook emotionele klachten.

Bloedverlies en menstruatie

Je kunt nog een paar weken last hebben van een beetje bloedverlies. De menstruatie komt na vier tot zes weken weer op gang, soms later. Komt de pijn vaker terug en heb je ruim bloedverlies? Neem dan contact op met de verloskundige of gynaecoloog. Mogelijk is er een restje miskraamweefsel (moederkoek) achtergebleven. Heb je veel bloed verloren tijdens de miskraam? Vraag dan of je bloed kan worden gecontroleerd op bloedarmoede. Wanneer je last hebt van bloedarmoede vanwege je bloedverlies kun je medicatie nodig hebben.

Emotionele klachten

Vrouwen reageren verschillend op een miskraam. Dat geldt ook voor hun partners. Waar de een al snel weer het gewone leven oppakt heeft de ander meer tijd nodig om het verlies van de zwangerschap te verwerken. Na een miskraam kun je je letterlijk en figuurlijk leeg voelen. Je zult zowel lichamelijk als emotioneel moeten herstellen. Het is niet raar als je jaloers bent op vrouwen bij wie de zwangerschap wel goed gaat. De vraag waarom het bij jou misging kan je bezighouden. Dat is niet vreemd, maar weet wel dat je er niets aan hebt kunnen doen.

Met anderen erover praten?

Het is een persoonlijke keuze wie je laat weten dat je een miskraam krijgt of hebt gekregen. Je zult merken dat er veel meer vrouwen een miskraam hebben gehad dan je in eerste instantie denkt. Ongeveer 1 op de 4 vrouwen krijgt een keer een miskraam in hun leven. De behoefte om over de miskraam te praten verschilt per persoon. Dit geldt ook voor partners. Het kan prettig zijn over de miskraam te praten, zowel met elkaar als met anderen.

Wanneer weer werken?

Meestal kun je na een week weer werken, maar het verschilt van vrouw tot vrouw. Het kan langer duren voor je je weer goed voelt. Je kunt door alle emoties last hebben van vermoeidheid, slapeloosheid en een verminderde eetlust. Als je veel bloed hebt verloren kan dit er ook voor zorgen dat je je langer lichamelijk niet goed voelt.

Voel je je na verloop van tijd niet beter? Blijf je erg verdrietig en kom je niet verder? Vraag dan professionele hulp aan je huisarts, verloskundige of gynaecoloog.

Publicatiejaar: 2018