Bevallen na een eerdere keizersnede

Wanneer je moet bevallen, kan dit op twee manieren: vaginaal of door middel van een keizersnede. Zoals de naam al aangeeft, komt de baby bij een vaginale bevalling via de vagina ter wereld. Een vaginale bevalling begint meestal vanzelf en vindt dus niet op een afgesproken moment plaats. In sommige gevallen wordt een vaginale bevalling wel bewust opgewekt, bijvoorbeeld als je overtijd bent.
Bij een keizersnede wordt de baby geboren via een operatie.

Wanneer je eerder vaginaal bent bevallen, is de kans dat het opnieuw lukt 90%. Ongeveer 3 op de 4 vrouwen (75%) die eerder een keizersnede hebben gehad, kiest bij een volgende bevalling voor een vaginale bevalling. De kans dat deze vaginale bevalling lukt, is gemiddeld 75%.

Als je na een keizersnede kiest voor een vaginale bevalling, adviseert de gynaecoloog om extra maatregelen te nemen om de kans op problemen zo klein mogelijk te maken. Zo vindt de bevalling plaats in het ziekenhuis. Tijdens de bevalling wordt de hartslag van de baby continu gevolgd. Wanneer er problemen ontstaan tijdens een vaginale bevalling kan er alsnog gekozen worden voor een keizersnede.

Voordelen vaginale bevalling

Er zijn verschillende voordelen aan een vaginale bevalling nadat je eerder een keizersnede hebt ondergaan, zoals:

• Na een vaginale bevalling ben je sneller fit dan bij een keizersnede omdat je niet hoeft te herstellen van een operatie.
• Bij een vaginale bevalling komt de ademhaling van de baby vaak beter op gang. Tijdens het persen pers je namelijk ook het vocht uit de longen van de baby. Dit zorgt ervoor dat de luchtwegen van de baby vrij zijn.

Nadelen vaginale bevalling

Het belangrijkste nadeel van een vaginale bevalling na een eerdere keizersnede is dat het litteken van de eerdere keizersnede kan beschadigen, verzwakken of zelfs openscheuren. Dit openscheuren van het litteken wordt een baarmoederscheur genoemd. Het overkomt 2 tot 15 op 1.000 vrouwen (0,2 – 1,5 %) die eerder een keizersnede hebben gehad. Wanneer je spontane weeën krijgt is de kans op een baarmoederscheur kleiner dan wanneer de bevalling wordt opgewekt. Wanneer je medicijnen krijgt om weeën te stimuleren neemt de kans op een baarmoederscheur iets toe.

Een baarmoederscheur kan ernstige gevolgen hebben voor jou en de baby. Zo is er een verhoogde kans op schade en kan de baby zelfs overlijden door zuurstofgebrek. Ongeveer 20 op de 10.000 (0,2%) baby’s loopt hersenschade op na een vaginale bevalling waarbij er sprake is van een baarmoederscheur. Ongeveer 4 op de 10.000 (0,04%) baby’s overlijden bij een vaginale bevalling waarbij er sprake is van een baarmoederscheur. Deze aantallen zijn net zo hoog bij vrouwen die voor de eerste keer vaginaal bevallen.

Wanneer je opnieuw kiest voor een keizersnede, is het belangrijkste voordeel dat je vrijwel geen kans loopt op een baarmoederscheur. De uitkomst van een geplande keizersnede is beter voor moeder en kind dan wanneer er tijdens de poging van een vaginale bevalling een ongeplande keizersnede moet plaatsvinden.

Er zijn ook nadelen verbonden aan het kiezen voor een keizersnede na een eerdere keizersnede. Niet alleen voor moeder en baby, maar mogelijk ook voor een volgende zwangerschap.

Nadelen voor de moeder
Er zijn meerdere nadelen voor de moeder bij een keizersnede, zoals:

• Een keizersnede vindt plaats onder verdoving. De verdoving wordt meestal gedaan met een ruggenprik, maar soms moet de moeder onder narcose. Wanneer je onder narcose gaat maak je de geboorte niet mee.
• Wanneer je een keizersnede ondergaat heb je een grotere kans op ontsteking van de wond, meer bloedverlies, schade aan de blaas, darmen en bloedvaten en de verwijdering van de baarmoeder. Ernstige complicaties zijn bijvoorbeeld dat de darmen of urinewegen beschadigen als ze geraakt worden tijdens de operatie.
• Het kan voorkomen dat er een scheur ontstaat in de baarmoeder en dat de baarmoeder verwijderd moet worden.

Bij een vaginale bevalling krijgen 2 op de 1.000 vrouwen (0,2%) last van ernstige complicaties. Bij vrouwen met een geplande keizersnede zijn dit 8 op de 1.000 vrouwen (0,8%). Bij vrouwen die een ongeplande keizersnede ondergaan zijn dit 38 op de 1.000 vrouwen (3,8%).

Nadelen voor de baby

Bij een vaginale bevalling pers je tijdens de bevalling. Door dit persen wordt er vocht uit de longen van de baby gedrukt waardoor de baby na de geboorte makkelijker kan ademhalen. Bij een keizersnede hoef je niet te persen, waardoor er meer vocht in de longen van de baby zit. Dit kan zorgen voor problemen. Hoe langer de zwangerschapsduur, hoe kleiner de kans is dat er problemen zijn met de ademhaling van de baby. Dit is de reden dat een geplande keizersnede het liefst pas na 39 weken zwangerschap plaatsvindt.

Nadelen voor toekomstige zwangerschappen

Als je een keizersnede krijgt is de kans groter dat de placenta voor de uitgang van de baarmoeder komt te liggen. De placenta kan ook in het litteken van de baarmoeder ingroeien. In beide gevallen heb je een grotere kans op hevig bloedverlies tijdens de bevalling. Dit kan gevaarlijk zijn. Met elke keizersnede die je ondergaat neemt dit risico toe. Het is verstandig om deze toenemende kans mee te wegen in je beslissing of je graag nog meer kinderen wilt krijgen. In sommige gevallen is het bloedverlies zo hevig dat de baarmoeder verwijderd moet worden omdat het bloedverlies te gevaarlijk is. Na het verwijderen van de baarmoeder kun je geen kinderen meer krijgen.

De kans op sterfte van moeder of kind bij een bevalling is erg klein. In de onderstaande tabel zie je de risico’s op sterfte bij een bevalling in Nederland. De belangrijkste conclusie die je uit deze tabel kunt trekken is dat een vaginale bevalling veiliger is voor de moeder, terwijl een keizersnede veiliger is voor het kind.

Wanneer je weer zwanger bent nadat je eerder een keizersnede hebt gehad, is het niet altijd gemakkelijk om een keuze te maken over hoe je wilt bevallen. Het kan zijn dat je al vroeg in de zwangerschap wilt beslissen, maar je kunt ook het verloop van de zwangerschap afwachten. Je kunt bijvoorbeeld afwachten om te zien hoeveel de baby ongeveer weegt aan het einde van de zwangerschap en je keuze daarop baseren.

Ook kun je met de gynaecoloog afspraken maken over de bevalling. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je afspreekt dat je een vaginale bevalling wilt proberen als de weeën spontaan op gang komen. Als de weeën na bijvoorbeeld 41 weken nog niet zijn begonnen, kun je alsnog voor een keizersnede kiezen. De gynaecoloog zal je ook advies geven over wat verstandig is. Een vaginale bevalling na een eerdere keizersnede moet namelijk voorspoedig verlopen. Wanneer de bevalling niet voorspoedig verloopt, zal de gynaecoloog je weer een keizersnede adviseren.

Het is goed om alle voor- en nadelen af te wegen samen met je partner en gynaecoloog voordat je kiest voor een bepaalde manier van bevallen. Daarvoor kun je de keuzehulp Bevallen na een eerdere keizersnede gebruiken. Stel jezelf de volgende vragen:

• Hoe groot is de kans dat een dergelijke bevalling lukt?
• Wil ik na deze bevalling nog meer kinderen?
• Wat zijn mijn vorige ervaringen met een bevalling?
• Wat zegt mijn gevoel?

Het kiezen voor een type bevalling na een eerdere keizersnede kan ingewikkeld zijn. Ook wanneer je zeker bent van je keuze kan het voorkomen dat de omstandigheden ervoor zorgen dat de gynaecoloog besluit dat een keizersnede voor jou een betere optie is. Maar onthoud: wat je ook kiest, beide methoden zijn veilig. Ze hebben elk hun eigen voor- en nadelen en de kans op ernstige problemen is klein.

Deze tekst is gemaakt door de Commissie Patiëntencommunicatie van de NVOG.

Publicatiejaar: 2017