Amenorroe (geen menstruatie of niet ongesteld zijn)

Het kenmerk van amenorroe is:

• dat je niet ongesteld bent als je 16 jaar bent
• dat je 5 jaar na het begin van de eerste borstontwikkeling nog niet ongesteld bent geworden
• als je ongesteld bent geweest, en het vervolgens langer dan 6 maanden stopt

Om ongesteld te kunnen zijn, moet een meisje begonnen zijn met de puberteit. Daarbij moeten haar hersenen hormonen sturen naar de eierstokken en de baarmoeder (de voortplantingsorganen). Deze hormonen zorgen ervoor dat de baarmoeder een slijmvlieslaag (endometrium) opbouwt en dat de eierstokken een eicel loslaten (de eisprong=ovulatie). Tijdens de ongesteldheid laat de baarmoeder deze slijmvlieslaag los, deze verlaat samen met wat bloed het lichaam via de vagina gedurende een week. Stress, wisseling in gewicht (dikker worden of veel afvallen) en andere ziekten kunnen deze hormonen beïnvloeden.

Andere oorzaken, die zorgen voor weg blijven van de ongesteldheid zijn:

• Zwangerschap (meisjes worden niet ongesteld als ze zwanger zijn)
• Stress / spanningen
• (te) veel sporten
• Eetstoornissen, te dun zijn
• Obesitas, te dik zijn (overgewicht)
• Polycysteus Ovarium Syndroom (zie de aparte folder over dit onderwerp)
• Andere problemen met hormonen (=endocrinologische problemen), waaronder schildklierziekten
• Langdurige (Chronische) ziekten, bijvoorbeeld suikerziekte
• Sommige medicijnen
• Aangeboren afwijkingen van baarmoeder of vagina

Soms zijn de eierstokken niet in staat om hormonen aan te maken door een erfelijke oorzaak, na behandeling van kanker of om andere redenen.

De dokter zal beginnen met vragen te stellen over je gezondheid, zoals lichamelijke problemen, grote stressmomenten, medicijn gebruik, hoe je puberteit zich heeft ontwikkeld, eerdere ongesteldheid, bewegen/sporten en eetgewoonten. Bij een lichamelijk onderzoek zal de dokter aandacht besteden aan je schildklier, borsten en huid, op zoek naar lichaamsbeharing en puistjes (acne). De dokter zal met je bespreken waarom een onderzoek van de lippen van de vulva (vroeger noemden we dat schaamlippen) en buitenkant van vagina (=de uitwendige geslachtsorganen) nuttig zou kunnen zijn. De dokter kan soms een echo via de buik of een scan van de baarmoeder en eierstokken maken, een bloedtest aanvragen om de hoeveelheid hormoon te bepalen en een zwangerschapstest verrichten.

De behandeling die het beste is, heeft te maken met de oorzaak. Het kan één of meer van de volgende onderdelen bestaan:

• Het bijhouden van een menstruatiekalender (bijhouden wanneer je bloedverlies hebt)
• Veranderingen van eet- of sportgewoonten, gezonde leefstijl veranderingen
• Geneesmiddel
• Samenwerken met een andere specialist
• Verwijzen naar een chirurg

Jouw dokter zal samen met jou proberen de beste behandeling te vinden.

Dit is afhankelijk van de oorzaak, maar de meerderheid van de (jonge) meisjes kan met succes behandeld worden en later zwanger worden.

Deze tekst is met toestemming van de North American Society for Pediatric and Adolescent Gynecology (http://www.naspag.org/) vertaald door de NVOG-werkgroep Kinder- en Adolescentengynaecologie.

Deze tekst voldoet aan de richtlijn Primaire amenorroe.

Publicatiejaar: 2019