Goede algemene verzorging van de vulva (binnenste en buitenste vulvalippen en clitoris) is belangrijk. De huid van de vulva is gevoelig. Vrouwen met klachten van de vulva kunnen het beste alleen producten gebruiken die door hun arts worden voorgeschreven of aangeraden.
Op deze pagina geven we informatie over verzorging van de vulva over de volgende onderwerpen
Om irritatie door kleding zoveel mogelijk te beperken, draag bij voorkeur katoenen ondergoed en draag niet te strakke broeken. Een nat badpak of sportkleding op tijd wisselen. Slaap bij voorkeur zonder onderbroek. Was kleding met parfumvrije wasmiddelen en gebruik geen wasverzachter. Zorg dat je niet heel lang achter elkaar zit, sta regelmatig op.
Gebruik op de vulva geen producten die irritatie kunnen veroorzaken, zoals zeep, douchegel of shampoo, vochtige toiletdoekjes, vaginale douches, intiemsprays, zeepvrije wasemulsies of andere producten. Was de vulva maximaal 1 maal per dag, en dep daarna de huid voorzichtig droog. Vaak wassen en hard afdrogen, kan tot irritatie leiden. Gebruik lauw water. Breng na het wassen en droogdeppen van de vulva een vette zalf aan.
Zorg voor soepele stoelgang door vezelrijk te eten en voldoende water te drinken. Gebruik zacht ongeparfumeerd wit toiletpapier. Gebruik na de stoelgang geen vochtige (baby) doekjes; doe eventueel wat olie op het toiletpapier. Wacht niet tot je blaas overvol is voordat je gaat plassen. Want dan is er kans op lekkage van urine en dat geeft irritatie. Vermijdt incontinentiemateriaal als dat mogelijk is.
Gebruik tijdens de menstruatie bij voorkeur parfumvrij 100% katoenen maandverband of parfumvrije tampons. Verwissel elke paar uur en kies producten met een goede pasvorm. Gebruik géén inlegkruisjes buiten de menstruatieperiode.
Er ontstaat altijd wat druk en wrijving bij seks op de vulva. Door seksuele opwinding worden de vulva en de vagina goed doorbloedt, zwellen de vulvalippen (vroeger noemden we dit schaamlippen) en wordt de vulva vochtig. Dat is allemaal noodzakelijk om gemeenschap te kunnen hebben. Als gemeenschap pijnlijk wordt en niet (meer) lukt, bijvoorbeeld omdat de vulva (door de ziekte die je hebt) vernauwd is, is het belangrijk om gemeenschap niet te forceren. Er kunnen allerlei redenen zijn waardoor gemeenschap moeilijk(er) wordt. Bijvoorbeeld omdat je minder of geen zin hebt en onvoldoende opgewonden bent en daardoor de vulva daardoor te droog is. Of omdat je gespannen bent en daardoor de bekkenbodemspieren te gespannen zijn.
Glijmiddelen kunnen helpen om de wrijving te verminderen. Vaseline paraffine is een geschikt glijmiddel maar tast de betrouwbaarheid van condooms aan. Bij branderigheid kan een ijszak in een handdoek gewikkeld verlichting geven. Bekkenbodemfysiotherapie kan helpen bij het leren ontspannen van de bekkenbodem. Belangrijk is om bij pijn bij gemeenschap met je partner hierover te praten en op zoek te gaan naar alternatieven: seks zonder pijn, dus seks zonder penetratie. Bespreek het zo nodig met je arts en vraag eventueel om begeleiding door een seksuoloog.
Bij sommige lichamelijke activiteiten moet je ook rekening houden met je vulva-aandoening. Zorg voor een goed passend fietszadel dat de druk op de vulva zo laag mogelijk houdt, eventueel met een schapenvacht zadeldek. Breng voor het zwemmen een verzorgende vette zalf aan. Zwem niet in sterk chloorwater of openbare bubbelbaden. Paardrijden kan klachten geven; zorg voor een goed passende rijbroek. Na het sporten kan een ijszak in een handdoek gewikkeld verlichting geven.
Yoga is ook een goede manier om te leren ontspannen.
Deze tekst is geschreven door de NVOG commissie patiëntencommunicatie en met toestemming gedeeltelijk overgenomen van de Nederlandse Vereniging voor VulvaPathologie (NVvVP).
Deze tekst voldoet aan de richtlijn Diagnose vulvodynie.
De informatie is bedoeld om betrouwbare en begrijpelijke uitleg te geven over dit onderwerp. Laatst herzien op 13 juni 2025
